Origami pochodzi z Chin, jednak
to Japończycy są znani jako twórcy sztuki składania papieru.
Zawdzięczają to mnichom, którzy nauczyli ich produkować papier ok. roku
538, a następnie go składać. Początkowo papier był bardzo drogi i
używano go przede wszystkim do celów związanych z ceremoniami
religijnymi.
Figury, jakie wówczas z niego składano,
byty znane tylko osobom wtajemniczonym – duchownym, origami przybierało
wtedy kształty abstrakcyjne, a obrzędowe formy były symboliczne i
wyglądały jak płaskie ornamenty.
Następnie sztuka ta była związana z
kultami pogrzebowymi, co było podyktowane względami ekonomicznymi.
Chodziło o to, że do grobowców osób zmarłych Chińczycy mieli zwyczaj
wkładania przedmiotów kojarzących się z życiem na ziemi. Umieszczane w
grobach przedmioty były cenne dla złodziei, podczas gdy dla zmarłego
nie miały żadnego znaczenia. Zaczęto więc stosować, zamiast drogich
materiałów, składane figurki z papieru. Do dziś można w Chinach
zaopatrzyć się w charakterystyczny "pogrzebowy" papier do składania lub w
gotowe figurki.
Potem zwyczaj składania papierowych
figurek przeniósł się poza groby. Z biegiem czasu zaczęto przyozdabiać
nimi również domy. Bardzo popularnym zwyczajem było także ozdobne
zawijanie listów i prezentów w wartościowy papier.
W XVIII wieku składanki z papieru
spełniały już funkcje użytkowe. Pojawiały się m.in. żurawie, żaby,
karpie, cykady o znaczeniu symbolicznym, a także lalki i postacie ze
sztuk teatralnych.
Tradycja składania papieru była
początkowo przekazywana drogą ustną z pokolenia na pokolenie. Najstarsze
znane nam dokumenty pisane o origami pochodzą z przełomu XVII/XVIII w.
W 1797 r. w Japonii powstał pierwszy podręcznik origami, w którym pokazano 49 sposobów składania żurawia, japońskiego.
W Europie origami
pojawiło się najpierw w Hiszpanii. Później bardzo szybko
rozprzestrzeniło się również na inne kraje. Do jednego z wczesnych
eksperymentatorów europejskiego origami zalicza się samego Leonardo da Vinci.
Pod koniec XIX wieku odnotowano już
około siedemdziesięciu figur, a składanie papieru wprowadzono w krajach
europejskich do szkól i przedszkoli jako środek wspomagający
wszechstronny rozwój dziecka. Zaczęto wprowadzać więc zajęcia z origami w
system edukacji.
Obecnie zdecydowana większość Chińczyków
i Japończyków zna na pamięć przynajmniej kilka figurek.
Charakterystycznym tego przykładem jest rok 1976, kiedy tysiące
Japończyków spontanicznie uczciło pamięć zmarłego premiera, robiąc
papierowe kwiaty i składając je pod jednym z pomników.
Wiele wzorów niesie w sobie od stuleci
te same symboliczne treści, np. żaba jest symbolem płodności, a żuraw –
zdrowia, życia. Według tradycji żuraw żyje tysiąc lat i Japończycy
uważają, że jeśli ktoś składa dla kogoś tysiąc żurawi, życzy mu
tysiąckrotnie tysiąca lat w zdrowiu. Wręczenie własnoręcznie wykonanego
żurawia „na zdrowie" jest miłym i bardzo popularnym zwyczajem w Japonii.
W Hiroszimie stoi pomnik upamiętniający
tragedię z 1945 roku, gdy w mieście tym wybuchła bomba atomowa. Tysiące
kolorowych żurawi składanych przez młodzież szkolną na pomniku wyrażają
pragnienie zachowania pokoju i ochrony życia.
Origami na dobre podbiło świat dopiero dzięki pracy Akira Yoshizawa.
Człowiek ten jako pierwszy w latach 50-tych XX wieku zaczął tworzyć
własne, oryginalne kompozycje (do jednych z najbardziej znanych należą
chińskie znaki zodiaku). To i wiele innych jego inicjatyw doprowadziło
origami do nieprawdopodobnego rozwoju oraz popularności.
XX wiek przyniósł również stabilizację
w sprawie reguł origami. Ustalono, że punktem wyjścia będzie kwadratowa
kartka papieru. Przy składaniu nie można korzystać z kleju czy
nożyczek, a po skończeniu nie wolno dodatkowo ozdabiać figurek poprzez
malowanie. Wszelkie przecinane, klejone, czy kolorowane figurki
nie są więc już klasycznym origami lecz formą mu pochodną, zwaną
czasami kirigami..
W Poznaniu znajduje się Polskie Centrum
Origami, którego założycielką i prezesem jest Dorota Dziamska. Istnieje
także Polskie Towarzystwo Origami "Papierowe Fantazje" i ma siedzibę w
Kostomłotach koło Kielc. Stowarzyszenie wydaje biuletyn w języku polskim
w całości poświęcony tematyce origami.
Figurki z papieru można oglądać w
Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha" w Krakowie. W Japonii
muzeum origami istnieje w mieście Kaga.
( materiał pochodzi ze strony internetowej: http://www.rozwinskrzydla.info/nasze-hobby/historia-origami )
